Historie Damvereniging De Kroonschijf

Al voor de oprichting van De Kroonschijf bestonden er damverenigingen in de Binnenwaard, het centrale deel van de Alblasserwaard. Zowel Bleskensgraaf als Ottoland waren een damclub rijk die echter beide in de in de oorlog ter ziele zijn gegaan. Damvereniging De Kroonschijf aanschouwde het levenslicht op 20 september in het natte najaar van 1960. De oprichting vond plaats in café Teus Boer aan de Vuilendam op het knooppunt van Molenaarsgraaf, Brandwijk en Ottoland. De initiatiefnemers waren Okke van der Horst en Pier van der Weg, beiden werkzaam bij drukkerij Van Essen. Van der Horst als voorzitter en Van der Weg in de functie van secretaris vormden samen met A. Muller als penningmeester het eerste voorlopige bestuur. Laatstgenoemde nam zijn taak als penningmeester  wel erg letterlijk en ging er spoedig na de oprichting met de kas vandoor. In het eerste seizoen werd door de twintig leden alleen voor de Onderlinge Competitie (OC) gespeeld. De noodzakelijke borden en schijven konden worden aangeschaft doordat vier leden, te weten smid Cees Pippel, Adrie Stuij, Anton Bons en postbode Adriaan Stuij ieder een gift van 25 gulden doneerden.

In het voorjaar van 1961 sloot De Kroonschijf zich aan bij het Dordtse damdistrict om deel te gaan nemen aan de Bondscompetitie (BC) tegen andere clubs. Hierdoor was de aanschaf van klokken noodzakelijk. Een grote verloting genereerde de benodigde financiën. Ook moesten de leden voortaan hun partij noteren. Na het eerste seizoen werd cafetaria Van Wijk in Molenaarsgraaf de nieuwe speellokaliteit  en maandagavond de vaste clubavond. Voor De Kroonschijf stonden de eerste jaren van het bestaan uit het neerzetten van een goede organisatie, het aanleggen van contacten met andere verenigingen en het ontdekken van de vele wedstrijdvormen die het dammen kent. Het was de overgang van spel naar sport. De meeste leden hadden niet eerder op een club gespeeld en zij moesten leren omgaan met de theorie van het spel, de notatie en het gebruik van de klok.

De resultaten in de BC vielen de eerste jaren tegen, maar geleidelijk ging toch het spelpeil omhoog, hetgeen in 1963 resulteerde in het eerste kampioenschap voor het eerste tiental in de derde klasse van het Dordtse damdistrict. Aanvankelijk was Okke van der Horst de sterkste speler, maar al gauw werd hij voorbij gestreefd door de jeugdige Henk Houweling die - tot zijn overgang naar het sterke Papendrecht - vijf keer achtereen het clubkampioenschap opeiste. In die jaren namen de leden ook op persoonlijke titel deel aan toernooien als de Ronden van De Giessen en De Noord. Het bestuur telde in die tijd namen als Piet van Essen, IJs Mourik, Jillis van Daalen en Gerrit van Diejen die allen lang verantwoordelijkheid hebben gedragen. Bij het eerste lustrum in 1965 organiseerde De Kroonschijf een damdag in Boerenklaas. Volgende jaargangen vonden plaats in de kantine van de melkfabriek te Bleskensgraaf.

Eind jaren zestig onderging de nieuwbouw van Molenaarsgraaf een belangrijke uitbreiding. Op verzoek van de prille speeltuinvereniging De Schommel organiseerde de damclub een jeugddamtoernooi.  Gestimuleerd door de grote opkomst besloot De Kroonschijf in 1970 een aparte jeugdafdeling te starten. Piet van Rees was de eerste jeugdleider. Het bleek een gouden greep om later het teruglopende ledental bij de senioren te compenseren. De allereerste jeugdcompetitie 1970-1971 werd gewonnen door Harm Jan van Rees die ook het jeugdtoernooi van De Schommel op zijn naam had geschreven.

De sterkste speler bij de senioren van De Kroonschijf was in deze jaren Dirk Kwakernaak die tal van clubkampioenschappen wist  te winnen, maar ook diverse keren het persoonlijk kampioenschap in de eerste klasse van het damdistrict Dordrecht. Het algehele spelpeil van de vereniging nam verder toe. Tweemaal werd een team van De Kroonschijf winnaar van de wedstrijden volgens het Vos-systeem in Papendrecht en het eerste team wist zowel in 1973 als in 1975 kampioen in de tweede klasse te worden. Een vijftal werd in hetzelfde seizoen ook kampioen. Naast het niveau nam ook de animo toe. Diverse bekerwedstrijden deden hun intrede bij De Kroonschijf, zoals de Wemmersbeker, sneldammen en de zomerbeker. Vanaf 1976 werd ook een clubblad uitgebracht.

Het seniorenledenaantal liep midden jaren zeventig sterk terug. Dat was een landelijke tendens. Door de overkomst van enkele jeugdspelers werd de neergang gecompenseerd. Een grote verandering voor De Kroonschijf was de overgang van cafetaria De Vries (voorheen Van Wijk) naar gebouw De Schommel, begin 1977. De verplaatsing van speelzaal luidde een bloeiperiode voor De Kroonschijf in. Het aantal jeugdleden groeide en de club trok sterke spelers van buiten aan. Diverse keren bereikte het eerste team de finale van de bekerwedstrijden van het Rivierendamdistrict, waarvan in 1985 voor de eerste keer de finale werd gewonnen. Harm Jan van Rees ontpopte zich in deze jaren als sterkste speler. De damclub uit Molenaarsgraaf werd een sterke streekclub en was een aantal jaren de grootste club van de provinciale dambond Zuid-Holland Zuid. Dat had gevolgen voor de organisatie. Er moest materiaal bij, er kwam een ander systeem voor de Onderlinge en de bekerwedstrijden en er werd een corveerooster ingesteld.         

In september 1985 bestond De Kroonschijf 25 jaar. Dat was het startsein voor een luisterrijk jubileumprogramma met tal van originele en creatieve activiteiten. De damsport maakte een bloeiperiode door. Wiersma was in 1984 voor de zesde keer wereldkampioen geworden en Sijbrands gaf een nieuwe impuls aan het zogenaamde blinddammen. 

Beiden werden door De Kroonschijf voor simultaanseances naar de Graaf gehaald waarvoor veel media-aandacht bestond. Andere aansprekende activiteiten waren het sneldamtoernooi, een damoploswedstrijd in weekblad Het Kontakt, feestavonden met leden en wederhelften en een sportieve krachtmeting met het eveneens jubilerende VVAC.

De meeste bekendheid ontleende De Kroonschijf in deze jaren aan een bloeiende jeugdvereniging. Belangrijke katalysator was het dammen op de basisscholen. Het aantal jeugdleden bedroeg in 1970 tien maar groeide gestaag na de overgang naar De Schommel. IJs Mourik en Hans Stolk waren in die tijd de stimulerende leiders. Opmerkelijk was dat altijd een substantieel deel van de jeugd uit meisjes bestond. Op het hoogtepunt had De Kroonschijf 35 jeugdleden. Diverse spelers kregen een uitnodiging voor de provinciale training. Hans Stolk en later Cees van Wijk hebben duizenden kilometers afgelegd om de jeugd naar allerlei toernooien te brengen. Eind jaren tachtig begon Mari Dame het schooldammen nieuw leven in te blazen. Hij trainde de kinderen op zijn eigen school in Goudriaan en dit voorbeeld werd weldra gevolgd door leerkrachten in Molenaarsgraaf en Oud-Alblas. De sterkste dammertjes werden lid van De Kroonschijf onder leiding van Cees van Wijk. Het leidde tot ongekende successen. Begin jaren negentig drongen steeds meer schoolteams, Kroonschijfteams en individuele spelers via provinciale kampioenschappen door tot de landelijke finales

In 1994 schreef Goudriaan geschiedenis door schooldamkampioen van Nederland te worden. De goede prestaties werden voortgezet in de persoonlijke wedstrijden. De grootste verrassing kwam aan het einde van 1994. Na in de halve finale al sterk te hebben geacteerd, behaalde het pupillenteam van De Kroonschijf op 26 november 1994 in Den Haag het clubkampioenschap  van Nederland. En het kon niet op want een jaar later werd met een score van 15 uit 8 Ineke de Jong uit Goudriaan nationaal kampioen meisjespupillen. De jaren erna damden de jeugdleden van De Kroonschijf in verschillende leeftijdscategorieën in de top van Nederland mee. Ineke de Jong en Marijke van Genderen uit Bleskensgraaf kregen een uitnodiging voor de nationale toptraining. Marijke deed onder andere mee aan het Europees en Wereldkampioenschap meisjes. In tegenstelling tot veel leeftijdsgenoten damt Marijke anno 2016 nog steeds.

Het  schooldammen bleef lang populair. Geholpen door de gemeente en plaatselijke sponsors kon elk jaar de juiste formule worden neergezet. De Bron uit Molenaarsgraaf was dikwijls de sterkste binnen Graafstroom maar viste landelijk drie keer achter het net voordat het in 1996 Nederlands kampioen werd. In 1999 en 2003 gelukte dat de Groen van Prinstererschool uit Oud-Alblas. In 2000 wist het welpenteam van de School met de Bijbel uit Bleskensgraaf de nationale welpentitel voor zich op te eisen. Na een paar magere jaren is met nieuwe elan het schooldammen in de Binnenwaard opgepakt. De eerste finaleplaatsen zijn al weer bereikt. In het kielzog hiervan is ook de jeugdopleiding door eerst Cees van Wijk en daarna Jeroen Schakel en nu Martin Nederlof nieuw leven ingeblazen.     

Ook de senioren boekten steeds meer succes.  In het seizoen 1986-1987 debuteerde het eerste team in de Provinciale Hoofdklasse en draaide gelijk bovenin mee. Er gloorden zelfs promotiekansen naar de Landelijke Klasse. Het 30-jarig bestaan van De Kroonschijf in het seizoen 1990-1991 was aanleiding om een paar promotionele en gezellige activiteiten te ontplooien, waaronder een simultaan tegen  Sijbrands, tijdens  het schommelevenement boven de Graaf, en sportieve krachtmetingen met VVAC en de biljartclub. Voor de BC 1996-1997 werden maar liefst vier teams ingeschreven. Kees Brandwijk wist in deze jaren tal van clubkampioenschappen te behalen. Eind jaren negentig kwam er enige sleetsheid in de interesse en het spelniveau. Diverse spelers stopten met de OC en de resultaten in de BC kwijnden. Ook de interesse van de jeugd liep enigszins terug. Positief waren de drie deelnames van Marijke van Genderen aan het Nederlands Kampioenschap vrouwen. Eind 2009 telde De Kroonschijf 21 seniorleden.

Na 33 jaar met veel plezier gebruik van De Schommel te hebben gemaakt, ging de damclub in 2010 over naar het clubgebouw van Met elkaar Voor elkaar in Brandwijk. Het lijkt andermaal de start voor een nieuw begin. Diverse sterke spelers kwamen de club (opnieuw) versterken en dat leidde gelijk tot een kampioenschap in de Provinciale Eerste Klasse.

Tot de herintreders behoorde ook Harm Jan van Rees die na een lange sabbatical weer actief ging dammen. In het seizoen 2013-2014 haalde hij voor de derde keer in de clubgeschiedenis het huzarenstukje uit door alle beschikbare bekers te winnen. Hij bracht tevens een lang gekoesterde wens in vervulling; de oprichting van een zaterdagteam dat sinds 2010 uitkomt in de Nationale Competitie. Na enige seizoenen gewenning deed het team alras mee om de bovenste plaatsen in de Tweede Klasse. In het seizoen 2013-2014 werd in een beslissingswedstrijd tegen het Leids Damgenootschap nog promotie gemist. In het seizoen 2014-2015 behaalde het team in Maastricht het kampioenschap in de Tweede Klasse E en volgde promotie naar de landelijke Eerste Klasse, de op twee na hoogste klasse van Nederland. De goede reputatie van de Kroonschijf trok nog meer spelers aan waardoor het mogelijk werd zelfs een tweede zaterdagteam op te richten. Hierdoor kunnen jonge spelers en nieuwelingen veel ervaring opdoen. Anno 2016 is De Kroonschijf weer hard op weg de grootste club van Zuid-Holland Zuid te worden.   

P.S. De geschiedenis van De Kroonschijf is uitgebreid beschreven in:

Harm Jan van Rees, Dammen in de Graaf, 50 jaar De Kroonschijf, 1960-2010 (Brandwijk 2011).

Het zaterdagteam van De Kroonschijf dat op 21 februari 2015 kampioen werd in de Nationale Competitie Tweede Klasse E. Staand v.l.n.r. Martin Nederlof, Harm Jan van Rees, Teus Stam, Kees Brandwijk, Cees Kentie en Mari Dame. Zittend v.l.n.r. Jeroen Schakel, Arie van Genderen, Dirk van Genderen en Bert Kooij.